Table of Contents
Giáo dục luôn là vấn đề trọng tâm được các trào lưu tư tưởng lớn ở châu Âu quan tâm, từ thời Hy Lạp cổ đại đến nay. Mối quan hệ giữa giáo dục và triết học vô cùng mật thiết, triết học định hình tư tưởng giáo dục, và giáo dục góp phần hiện thực hóa các giá trị triết học. Bài viết này sẽ đưa chúng ta qua một hành trình khám phá những tư tưởng giáo dục tiêu biểu từ thời Hy Lạp cổ đại đến thời kỳ Khai sáng, qua đó thấy được tầm quan trọng của triết học trong việc định hình và phát triển nền giáo dục.
920 là gì có liên quan đến những con số và ý nghĩa của chúng, nhưng trong bài viết này, chúng ta sẽ tập trung vào những tư tưởng triết học đã định hình nên nền giáo dục của nhân loại.
Triết gia Hy Lạp Cổ Đại và Giáo dục
Đối với Plato, triết học chính là triết lý về giáo dục. Vấn đề nhận thức luận trong triết học cũng chính là tìm hiểu về quá trình nhận thức của con người, đồng nhất với vấn đề của giáo dục. Socrates coi trọng phương pháp thảo luận trong giáo dục, ông thường xuyên tranh luận với học trò về các vấn đề đạo đức, tâm lý như: Con người là gì? Danh dự, đạo đức, bản ngã là gì?… Cuốn “Nền Cộng hòa” của Plato chính là tập hợp những cuộc tranh luận về siêu hình, thần học, đạo đức học,… và giáo dục.
Plato cho rằng “sự yêu thích học tập” và “sự yêu thích triết học” là một. Ông đề cao giáo dục toàn diện, bao gồm “thể dục cho cơ thể và âm nhạc cho tâm hồn”, văn học, toán học, hình học và thiên văn học. Toán học không chỉ để tính toán mà còn vì “vẻ đẹp trang nhã”, giúp con người “nhanh nhạy hơn”.
Hình ảnh: Bức tranh Trường học Athens của Raphael, mô tả các triết gia Hy Lạp cổ đại đang thảo luận.
dữ liệu phi cấu trúc trong dữ liệu lớn là gì là một chủ đề thú vị, nhưng chúng ta hãy tiếp tục hành trình khám phá tư tưởng giáo dục qua các thời kỳ.
Tư tưởng Châu Âu Thời Phục Hưng và Khai Sáng
Thời Phục Hưng chứng kiến sự chuyển mình mạnh mẽ trong tư tưởng giáo dục. Con người trở thành trung tâm, giáo dục hướng đến phát triển toàn diện cả Trí dục, Đức dục và Thể dục. Érasmus (1469-1536) đề xuất phương pháp giảng dạy mới, kêu gọi “tránh từ vựng hoa mỹ, sáo mòn” và khuyến khích học tập, thực hành và đọc nhiều tác phẩm của các nhà văn nổi tiếng. Rabelais (1494-1553) chủ trương giáo dục bách khoa, đề cao khoa học tự nhiên, khoa học xã hội và đặc biệt là Đức dục. Ông nhấn mạnh tầm quan trọng của việc học gắn liền với thực hành và đọc sách.
Hình ảnh: Hình ảnh minh họa cho cuốn sách Gargantua và Pantagruel của Rabelais.
Montaigne (1533-1592) chú trọng đến việc giáo dục con người sống thật với bản thân. Ông phê phán giáo dục thời Trung cổ hướng con người “biến thành thần thánh”. theo quan điểm duy vật biện chứng vật chất là gì là một câu hỏi triết học sâu sắc, liên quan đến bản chất của thực tại, cũng ảnh hưởng đến cách chúng ta nhìn nhận giáo dục.
John Locke (1632-1704), nhà giáo dục Anh thời kỳ Khai sáng, đặt nền móng cho lý luận giáo dục hiện đại. Ông cho rằng “giáo dục phải nhằm mục tiêu tạo ra những công dân tốt”. Locke đề cao Đức dục, coi Trí dục là thứ yếu và phản đối việc học tập quá chú trọng vào trí nhớ.
Montesquieu (1689-1755) nhận thấy mối quan hệ chặt chẽ giữa giáo dục và chính trị. Theo ông, mỗi thể chế chính trị sẽ tạo ra một nền giáo dục phục vụ cho mục tiêu của nó. Ông phê phán chế độ chuyên chế “hạ thấp trí tuệ” và ủng hộ chế độ cộng hòa, nơi “giáo dục phát huy toàn bộ sức mạnh”. nguyên nhân chủ quan là gì nguyên nhân khách quan là gì giúp chúng ta hiểu rõ hơn về các yếu tố ảnh hưởng đến sự phát triển của cá nhân và xã hội, trong đó có vai trò của giáo dục.
Hình ảnh: Chân dung Montesquieu.
Jean-Jacques Rousseau (1712-1778) đặt trẻ em làm trung tâm của giáo dục, đề xuất nền giáo dục hướng tới sự phát triển tự nhiên. Ông cho rằng việc giáo dục nên một “con người kép” (con người và công dân) là “sự nhọc công uổng phí”. mưu sự tại nhân, thành sự tại thiên nghĩa là gì khuyên chúng ta nỗ lực hết mình nhưng cũng cần chấp nhận những điều nằm ngoài tầm kiểm soát, một bài học quý giá trong cuộc sống và cả trong giáo dục.
Qua hành trình tư tưởng này, ta thấy rõ ràng triết học đã đóng vai trò quan trọng như thế nào trong việc định hình và phát triển nền giáo dục châu Âu, đặt nền móng cho những tư tưởng giáo dục tiến bộ sau này.
Nguyễn Lân Tuất là nhà khoa học người Việt Nam trong lĩnh vực vật liệu tiên tiến, hiện đang làm việc tại Đức (wiki). Ông xuất thân từ dòng họ Nguyễn Lân, gia đình có truyền thống hiếu học. Với nhiều năm nghiên cứu và giảng dạy, ông đã đóng góp quan trọng trong công nghệ vật liệu, đặc biệt là màng mỏng và vật liệu chức năng, với các ứng dụng thực tiễn trong công nghiệp và khoa học.