Chóng Mặt: Nguyên Nhân, Triệu Chứng Và Cách Điều Trị Hiệu Quả

bị chóng mặt thường xuyênChóng mặt có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi, nhưng tỷ lệ mắc bệnh tăng theo độ tuổi.

Hay bị chóng mặt là bệnh gì?

Chóng mặt là cảm giác mất thăng bằng, khiến bạn có cảm giác bản thân hoặc xung quanh đang xoay, quay cuồng, dễ té ngã. Chóng mặt không phải là một bệnh riêng biệt mà là triệu chứng của nhiều vấn đề sức khỏe. Người hay bị chóng mặt có thể mắc các bệnh lý như sỏi tai, nhiễm trùng tai trong, viêm dây thần kinh tiền đình, ứ dịch mê nhĩ… Thống kê cho thấy chóng mặt chiếm 5-6% lượt khám bác sĩ. Tình trạng này có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi, nhưng phổ biến nhất ở người trung niên và cao tuổi.

Biểu hiện chóng mặt như thế nào?

Chóng mặt tạo ra ảo giác mọi vật xung quanh đang xoay, chuyển động. Cơn chóng mặt thường xuất hiện khi thay đổi tư thế đột ngột. Người bệnh có thể gặp các biểu hiện sau:

• Mất thăng bằng
• Quay cuồng, nghiêng ngả
• Cảm giác bị kéo về một hướng
• Choáng váng, đau đầu
• Buồn nôn, nôn ói
• Đổ mồ hôi, ù tai
• Đầu óc rối loạn, khó tập trung
• Tinh thần suy giảm, bất ổn
• Tầm nhìn mờ, hoa mắt

banner khai trương tâm anh quận 8 mb

Bị chóng mặt thường xuyên, khi nào cần gặp bác sĩ?

Nếu bạn thường xuyên bị chóng mặt kéo dài hoặc chóng mặt đột ngột không rõ nguyên nhân, hãy đi khám bác sĩ. Cần đến bệnh viện ngay lập tức nếu chóng mặt kèm theo các triệu chứng sau:

• Chóng mặt đột ngột, đau đầu dữ dội
• Mất thăng bằng, loạng choạng, khó đi lại
• Ngất xỉu
• Nôn ói liên tục
• Nói chậm, nói ngọng
• Ù tai, nghe kém đột ngột
• Co giật
• Tê mặt, tê hoặc liệt tay/chân

Nguyên nhân gây chóng mặt là gì?

Chóng mặt là triệu chứng của nhiều bệnh lý khác nhau. Một số nguyên nhân phổ biến gồm chóng mặt lành tính (BPPV), viêm thần kinh tiền đình, bệnh Meniere và Migraine tiền đình. Ngoài ra, một số yếu tố có thể gây choáng váng nhưng không phải chóng mặt thực sự như: căng thẳng, lo lắng, mất nước, hạ đường huyết, tụt huyết áp, tác dụng phụ của thuốc, thiếu sắt, dị ứng… Chóng mặt được chia thành 3 nhóm nguyên nhân chính: chóng mặt ngoại biên, chóng mặt trung ương và nguyên nhân phối hợp.

Nguyên nhân chóng mặt ngoại biên

• Chóng mặt kịch phát tư thế lành tính (BPPV): Xảy ra khi các hạt canxi nhỏ (sỏi tai) di chuyển lạc chỗ trong tai trong. Bệnh gây khó chịu nhưng hiếm khi nghiêm trọng, trừ trường hợp chấn thương do té ngã. Triệu chứng thường gặp: chóng mặt, mất thăng bằng, buồn nôn hoặc nôn.
• Bệnh Meniere (ứ nước mê nhĩ): Rối loạn ở tai trong do ứ dịch và thay đổi áp lực, gây chóng mặt kèm ù tai và giảm thính lực.
• Viêm thần kinh tiền đình: Viêm dây thần kinh ở tai trong do nhiễm virus, gây chóng mặt dữ dội, liên tục, có thể phải nhập viện.
• U dây thần kinh số VIII: Triệu chứng ban đầu thường là suy giảm thính giác diễn ra chậm, kèm theo chóng mặt, mất thăng bằng, ù tai.

Nguyên nhân chóng mặt trung ương

• Migraine tiền đình (đau nửa đầu kèm chóng mặt): Cơn đau đầu có thể xuất hiện đột ngột hoặc có các triệu chứng báo trước như hoa mắt, mờ mắt, chóng mặt, ù tai, nhìn đôi, tê bì da đầu.
• Đa xơ cứng: Rối loạn não bộ và tủy sống, gây giảm chức năng thần kinh và hình thành sẹo trên lớp phủ ngoài tế bào thần kinh. Triệu chứng: hoa mắt, chóng mặt, mất thăng bằng, yếu cơ, nói lắp, chuột rút…
• Đột quỵ: Triệu chứng: hoa mắt, chóng mặt, mất thăng bằng, giảm thị lực, mệt mỏi, khó cử động, khó nói, tê cứng một phần cơ thể.
• U não: Khối u phát triển trong não gây chóng mặt thường xuyên và nặng hơn do ảnh hưởng đến sự phối hợp vận động.

banner 100 ca mổ não u tủy sống mb

Hiện tượng chóng mặt thường gặp ở những ai?

Chóng mặt có thể xảy ra ở mọi lứa tuổi, từ trẻ nhỏ đến người già.

1. Người lớn tuổi và trung niên

Khoảng 35% người trên 40 tuổi mắc chứng rối loạn tiền đình, một nguyên nhân hàng đầu gây chóng mặt. Người trung niên và cao tuổi thường bị chóng mặt do rối loạn tiền đình, thiếu máu não. Người cao tuổi dễ bị chóng mặt vào nửa đêm hoặc gần sáng, gây khó khăn khi ngồi dậy, kèm theo hoa mắt, buồn nôn, choáng váng, mất thăng bằng, dễ té ngã.

2. Người trẻ tuổi lao động trí óc

Người làm việc văn phòng thường xuyên ở trong môi trường máy lạnh, ngồi lâu một chỗ, áp lực công việc cao, dễ bị chóng mặt, choáng váng do thiếu máu não.

3. Phụ nữ mang thai, tiền mãn kinh

Sự thay đổi hormone trong giai đoạn mang thai và tiền mãn kinh khiến phụ nữ dễ cáu gắt, lo lắng, suy nghĩ tiêu cực, từ đó gây chóng mặt.

Người từng bị chấn thương đầu cũng có nguy cơ rối loạn chức năng tiền đình, dẫn đến chóng mặt, suy giảm trí nhớ và khả năng làm việc.

đối tượng dễ bị chóng mặtPhụ nữ mang thai, tiền mãn kinh dễ bị chóng mặt.

Biện pháp chẩn đoán nguyên nhân gây chóng mặt?

Chóng mặt có thể do nhiều nguyên nhân, bao gồm cả những bệnh lý nguy hiểm như đột quỵ, u não, chấn thương não. Bác sĩ sẽ thăm khám lâm sàng và chỉ định các xét nghiệm cần thiết để xác định nguyên nhân chính xác. Một số phương pháp chẩn đoán thường được áp dụng:

• Kiểm tra thăng bằng và dáng đi.
• Kiểm tra phản xạ tiền đình mắt.
• Nội soi tai mũi họng và đo chức năng thính giác.
• Thăm khám thần kinh toàn diện và chẩn đoán hình ảnh.
• Chụp CT scan, MRI não.

hay bị chóng mặtNội soi tai để kiểm tra và đo chức năng thính giác.

Cách điều trị chóng mặt

Chóng mặt kéo dài ảnh hưởng đến sức khỏe và khả năng làm việc. Một số trường hợp chóng mặt nhẹ có thể tự khỏi, nhưng nếu tình trạng kéo dài, kèm theo nôn, khó thở, sốt, tê chân tay, cần đi khám và điều trị. Phương pháp điều trị tùy thuộc vào nguyên nhân gây chóng mặt, bao gồm thuốc, bài tập giữ thăng bằng, phẫu thuật…

• Phục hồi chức năng tiền đình kết hợp hệ thống ICS Impulse: Các bài tập vật lý trị liệu giúp não thích nghi với những thay đổi trong hệ thống tiền đình.
• Thủ thuật tái định vị sỏi tai (nghiệm pháp Epley, Semont, BBQ Roll): Di chuyển sỏi canxi từ ống tai vào khoang tai trong để cơ thể hấp thụ. Cần thực hiện dưới sự hướng dẫn của bác sĩ.
• Dược phẩm:
  • Thuốc chống lo âu (Diazepam, Alprazolam).
  • Thuốc chống buồn nôn, dị ứng.
  • Thuốc lợi tiểu (cho bệnh Meniere).
  • Thuốc trị đau nửa đầu (Flunarizine, triptans, dihydroergotamine).
• Phẫu thuật (trong trường hợp nghiêm trọng):
  • Phẫu thuật giải áp túi nội dịch.
  • Phẫu thuật cắt bỏ dây thần kinh tiền đình số 8.
  • Phẫu thuật cắt bỏ mê nhĩ.

cách trị chóng mặtMáy đo tiền đình Natus.

Cách khắc phục chóng mặt nhờ thay đổi chế độ dinh dưỡng, lối sống

Thay đổi lối sống

• Tránh thay đổi tư thế đột ngột.
• Không lái xe, vận hành máy móc khi bị chóng mặt.
• Hạn chế cà phê, rượu, thuốc lá.
• Nghỉ ngơi, thư giãn, tránh căng thẳng.
• Đi lại cẩn thận, tránh té ngã.
• Sắp xếp nhà cửa gọn gàng.
• Ngồi hoặc nằm xuống khi cảm thấy chóng mặt.
• Uống nhiều nước, ngủ đủ giấc, tập thể dục.

Chế độ dinh dưỡng phù hợp

• Ăn thực phẩm giàu vitamin B6 (ngũ cốc, thịt gà, thịt heo, cá hồi, cá ngừ, hạt dinh dưỡng).
• Hạn chế ăn mặn, thực phẩm chế biến sẵn.