Lửa gần rơm lâu ngày cũng bén: Ý nghĩa và giải thích chi tiết

Lửa gần rơm lâu ngày cũng bén là gì?

Thành ngữ “lửa gần rơm lâu ngày cũng bén” rất quen thuộc trong đời sống hằng ngày. Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu rõ ý nghĩa sâu xa của câu nói này. Vậy, “lửa gần rơm lâu ngày cũng bén” nghĩa là gì?

Giải thích ý nghĩa thành ngữ “lửa gần rơm lâu ngày cũng bén” 1

Theo từ điển Nguyễn Lân, thành ngữ này ám chỉ việc nam nữ ở gần nhau lâu ngày sẽ nảy sinh tình cảm yêu đương. Một ví dụ điển hình là ban đầu có thể chê bai, không ưa nhau, nhưng “lửa gần rơm lâu ngày cũng bén”, cuối cùng họ lại nên duyên vợ chồng.

Từ điển tiếng Việt cũng giải thích tương tự, cho rằng “lửa gần rơm lâu ngày cũng bén” dùng để chỉ tình yêu nảy nở giữa trai gái sau một thời gian dài tiếp xúc, gần gũi. Tuy nhiên, thành ngữ này đôi khi cũng được dùng để chỉ mối quan hệ không chính đáng, dễ gây tai tiếng.

Trong tiếng Trung, thành ngữ “干柴烈火 (ɡàn chái liè huǒ)” – củi khô dễ cháy – cũng mang ý nghĩa tương đồng. Dù khác nhau về cách diễn đạt, cả hai thành ngữ đều nói về việc tình cảm dễ dàng nảy sinh khi nam nữ thường xuyên tiếp xúc, gần gũi.

Hiệu ứng tiếp xúc thường xuyên và “lửa gần rơm lâu ngày cũng bén”

Quan niệm “lửa gần rơm lâu ngày cũng bén” không chỉ tồn tại ở Việt Nam mà còn ở nhiều nền văn hóa khác trên thế giới. Mặc dù không được diễn đạt bằng một câu thành ngữ cụ thể, nhiều người tin rằng việc gặp gỡ, tiếp xúc nhiều lần sẽ khiến hai người nảy sinh tình cảm và bị đối phương thu hút. Vậy đâu là cơ sở khoa học cho hiện tượng này?

Giải thích ý nghĩa thành ngữ “lửa gần rơm lâu ngày cũng bén” 2

• Sự quen thuộc: Bộ não con người có xu hướng ưa thích những điều quen thuộc. Hiệu ứng tiếp xúc thường xuyên trong tâm lý học chứng minh rằng chúng ta dễ dàng chấp nhận và thậm chí yêu thích những gì ta thường xuyên tiếp xúc, dù ban đầu có thể không thích. Sự gần gũi về thể chất và tiếp xúc thường xuyên chính là yếu tố tạo nên sự quen thuộc, từ đó dễ dẫn đến tình yêu. Điều này lý giải vì sao bạn bè thân thiết hay đồng nghiệp làm việc chung dễ nảy sinh tình cảm.

• Sự “nhàn” của não bộ: Khi hiểu rõ về một người, não bộ sẽ không phải hoạt động quá nhiều để suy nghĩ về cách ứng xử sao cho phù hợp, tránh gây mất lòng. Chính vì vậy, sự quen thuộc giúp não bộ “nhàn” hơn, tạo cảm giác thoải mái và dễ chịu khi ở bên cạnh người đó.

• Điểm chung: Chúng ta thường bị thu hút bởi những người có cùng “tần số”, sở thích, quan điểm và hoàn cảnh sống tương đồng. Việc tiếp xúc thường xuyên với những người này càng làm tăng khả năng nảy sinh tình cảm.

Một nghiên cứu tâm lý xã hội đã chứng minh điều này. Những người tham gia được yêu cầu chấm điểm ngoại hình của các bức ảnh chân dung. Ở lần chấm điểm thứ hai, những gương mặt được đánh giá cao ở lần đầu lại càng được chấm điểm cao hơn. Điều này cho thấy sự tiếp xúc lặp lại làm tăng sự hấp dẫn.

Các thành ngữ, tục ngữ liên quan đến “lửa”

Ngoài “lửa gần rơm lâu ngày cũng bén”, tiếng Việt còn rất nhiều thành ngữ, tục ngữ và ca dao khác liên quan đến “lửa”, ví dụ như:

Giải thích ý nghĩa thành ngữ “lửa gần rơm lâu ngày cũng bén” 3

• Tối lửa tắt đèn: Tấm lòng tương trợ, giúp đỡ lẫn nhau lúc hoạn nạn.
• Lửa thử vàng, gian nan thử sức: Hoàn cảnh khó khăn mới thử thách được bản lĩnh con người.
• Lửa cháy còn đổ thêm dầu: Khiến cơn giận dữ thêm bùng cháy.
• Chơi với lửa: Làm việc nguy hiểm, mạo hiểm.
• Nóng như lửa/Nóng như bà chằn lửa: Cực kỳ nóng giận.
• Gắp lửa bỏ tay người: Bịa đặt, vu khống.
• Một lần nhúm bếp lửa một lần khó: Nhấn mạnh sự cẩn thận và kiên trì.

Tóm lại, “lửa gần rơm lâu ngày cũng bén” là một thành ngữ giàu ý nghĩa, phản ánh một hiện tượng tâm lý xã hội phổ biến. Hy vọng bài viết này đã giúp bạn hiểu rõ hơn về thành ngữ này.