Xét Nghiệm ALT (GPT): Chỉ Số Quan Trọng Đánh Giá Sức Khỏe Gan

Xét nghiệm ALT (GPT) là một trong những xét nghiệm quan trọng để đánh giá chức năng gan. Bài viết này sẽ giải đáp những câu hỏi thường gặp về ALT (GPT), từ cơ chế hoạt động, nguyên nhân gây tăng chỉ số, khi nào cần xét nghiệm đến cách duy trì chỉ số ALT ở mức ổn định.

ALT (GPT) là gì?

ALT (GPT), viết tắt của Alanine Aminotransferase hoặc Glutamate Pyruvate Transaminase, là một enzyme chủ yếu tồn tại trong tế bào gan, đóng vai trò quan trọng trong chuyển hóa alanine và pyruvate. Chỉ số ALT (GPT) trong máu giúp đánh giá tình trạng sức khỏe của gan.

Nguyên nhân nào khiến chỉ số ALT (GPT) tăng cao?

Bệnh lý về gan

• Viêm gan: Các loại viêm gan virus (A, B, C, D, E) đều có thể làm tăng ALT, đặc biệt là viêm gan B và C.
• Xơ gan: Xơ gan do nhiều nguyên nhân như viêm gan mạn tính, lạm dụng rượu bia… cũng khiến ALT tăng cao.

Nhiễm độc gan

• Thuốc: Một số loại thuốc như paracetamol, acetaminophen nếu dùng quá liều hoặc kéo dài có thể gây nhiễm độc gan, làm tăng ALT.

• Hóa chất: Tiếp xúc lâu dài với hóa chất độc hại cũng là một nguyên nhân gây tăng ALT.

Lối sống và dinh dưỡng

• Chế độ ăn uống: Chế độ ăn nhiều chất béo, đồ uống có cồn, thức ăn nhanh có thể ảnh hưởng đến gan và làm tăng ALT.
• Béo phì: Thừa cân, béo phì, đặc biệt là gan nhiễm mỡ, cũng là yếu tố nguy cơ làm tăng ALT.
• Thói quen xấu: Hút thuốc lá, uống nhiều rượu bia làm tăng nguy cơ tổn thương gan và tăng ALT.

Yếu tố di truyền

Một số bệnh lý di truyền về gan cũng có thể khiến chỉ số ALT tăng cao ngay từ khi sinh ra hoặc khi còn nhỏ.

Khi nào cần xét nghiệm ALT (GPT)?

Khi có các triệu chứng liên quan đến gan

• Đau tức vùng bụng phải
• Vàng da, vàng mắt
• Buồn nôn, nôn mửa, tiêu chảy không rõ nguyên nhân
• Mệt mỏi kéo dài

Theo dõi bệnh gan

• Đánh giá hiệu quả điều trị bệnh gan
• Theo dõi tiến triển của bệnh sau khi chẩn đoán viêm gan, xơ gan…

Kiểm tra tác dụng phụ của thuốc

• Đánh giá tác dụng phụ của thuốc, đặc biệt là các thuốc có thể gây hại cho gan.

Khám sức khỏe trước phẫu thuật

Xét nghiệm ALT thường được yêu cầu trước khi phẫu thuật, đặc biệt là phẫu thuật liên quan đến gan.

Kiểm tra sức khỏe định kỳ

Xét nghiệm ALT là một phần của kiểm tra sức khỏe tổng quát, giúp phát hiện sớm các vấn đề về gan.

Quy trình xét nghiệm ALT (GPT) như thế nào?

Xét nghiệm ALT được thực hiện bằng cách lấy một mẫu máu nhỏ từ tĩnh mạch ở cánh tay. Mẫu máu này sẽ được phân tích để xác định nồng độ ALT.

Giá trị bình thường của ALT thường nằm trong khoảng 7-56 U/L, tuy nhiên có thể thay đổi tùy theo phòng xét nghiệm. Chỉ số ALT cao hơn bình thường có thể là dấu hiệu của tổn thương gan.

Làm thế nào để duy trì chỉ số ALT (GPT) ổn định?

• Chế độ ăn uống lành mạnh: Ăn nhiều rau củ quả, ngũ cốc nguyên hạt, protein nạc (thịt gà, cá, đậu, hạt) và hạn chế chất béo, đường, thực phẩm chế biến sẵn.
• Duy trì cân nặng hợp lý: Kiểm soát cân nặng thông qua chế độ ăn uống và tập luyện.
• Tập thể dục thường xuyên: Luyện tập thể dục đều đặn với cường độ vừa phải.
• Hạn chế rượu bia: Giảm thiểu hoặc tránh hoàn toàn việc uống rượu bia.
• Thận trọng khi dùng thuốc: Tuân thủ đúng liều lượng và hướng dẫn của bác sĩ khi sử dụng thuốc, đặc biệt là các loại thuốc có thể ảnh hưởng đến gan.
• Tránh tiếp xúc với hóa chất độc hại: Hạn chế tiếp xúc với các chất độc hại, ô nhiễm có thể gây tổn thương gan.
• Kiểm soát bệnh lý nền: Điều trị và kiểm soát tốt các bệnh lý như tiểu đường, béo phì, bệnh tim mạch…
• Khám sức khỏe định kỳ: Thực hiện kiểm tra sức khỏe và xét nghiệm gan định kỳ để theo dõi chức năng gan.