Table of Contents
Bối cảnh lịch sử và quyết định mở chiến dịch
Bối cảnh năm 1950 đánh dấu nhiều biến chuyển quan trọng, đặt nền móng cho Chiến dịch Biên giới Thu Đông 1950:
- Thế giới: Sự lớn mạnh của các nước xã hội chủ nghĩa, đặc biệt là Liên Xô, tạo ảnh hưởng tích cực đến phong trào giải phóng dân tộc. Việt Nam thiết lập quan hệ ngoại giao với Liên Xô (30/1/1950).
- Khu vực: Sự ra đời của nước Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa (1/10/1949) mở ra quan hệ hữu nghị, hỗ trợ lẫn nhau. Việt Nam thiết lập quan hệ ngoại giao với Trung Quốc (18/1/1950).
- Trong nước: Sau chiến thắng Việt Bắc Thu Đông 1947, lực lượng vũ trang Việt Nam trưởng thành, phát triển phương thức tác chiến. Tuy nhiên, Pháp tăng cường chiếm đóng, phong tỏa biên giới với sự hỗ trợ của Mỹ.
Alt: Đại tướng Võ Nguyên Giáp và Chủ tịch Hồ Chí Minh thảo luận chiến lược Chiến dịch Biên giới Thu Đông 1950 cùng các sĩ quan.
Trước tình hình đó, tháng 6/1950, Đảng ta quyết định mở chiến dịch lớn tại biên giới Việt – Trung, nhằm mục tiêu:
- Tiêu diệt sinh lực địch.
- Giải phóng biên giới.
- Mở đường giao thông với các nước xã hội chủ nghĩa.
- Củng cố căn cứ địa Việt Bắc.
Chuẩn bị và Lực lượng tham gia
Chiến dịch Lê Hồng Phong II, nhằm giải phóng vùng biên giới Đông Bắc (Cao Bằng – Lạng Sơn), được Bộ Tổng Tư lệnh phát động ngày 7/7/1950. Đây là chiến dịch tiến công quy mô lớn đầu tiên, mang ý nghĩa chiến lược then chốt, ảnh hưởng đến cục diện chiến tranh và lòng tin của quân dân. Chủ tịch Hồ Chí Minh nhấn mạnh: “Chiến dịch này hết sức quan trọng, chỉ được thắng không được thua!”.
Alt: Pháp huy động lực lượng pháo binh và công binh cho Chiến dịch Biên giới Thu Đông 1950.
Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh trực tiếp chỉ đạo, huy động sức người sức của, đặc biệt là từ Liên khu Việt Bắc. Lực lượng tham gia gồm 2 đại đoàn chủ lực, cùng lực lượng Liên Khu Việt Bắc và bộ đội địa phương các tỉnh Cao Bằng, Lạng Sơn. Đại tướng Võ Nguyên Giáp được giao trọng trách Bí thư Đảng ủy mặt trận và Chỉ huy trưởng chiến dịch.
Tháng 8/1950, Chủ tịch Hồ Chí Minh ra mặt trận chỉ đạo. Ngày 16/8/1950, quyết định đánh Đông Khê mở màn chiến dịch được đưa ra.
Diễn biến Chiến dịch
Pháp bố trí lực lượng tinh nhuệ tại biên giới với hệ thống phòng thủ kiên cố. Quân ta chia làm ba mặt trận: Đông Khê, đánh quân ứng cứu giữa Đông Khê – Thất Khê, và Na Sầm – Lạng Sơn. Chiến dịch diễn ra qua 3 đợt:
- Đợt 1 (16/9 – 20/9/1950): Tiêu diệt cụm cứ điểm Đông Khê.
- Đợt 2 (21/9 – 29/9/1950): Tiêu diệt hai binh đoàn Lơ Pa-giơ và Sác-tông.
- Đợt 3 (9/10 – 14/10/1950): Truy kích địch rút chạy, giải phóng Thất Khê, Na Sầm.
Ngày 16/9/1950, chiến dịch mở màn với cuộc tấn công vào Đông Khê. Sau khi Đông Khê thất thủ, Pháp điều động quân chiếm lại và đón quân rút lui từ Cao Bằng. Ta tập trung lực lượng đánh quân tiếp viện. Trận Cốc Xá diễn ra ác liệt, binh đoàn Lơ Pa-giơ bị tiêu diệt. Binh đoàn Sác-tông bị bao vây, cuối cùng bị bắt gọn. Địch rút chạy khỏi nhiều vị trí.
Kết quả và ý nghĩa
Alt: Bộ đội ta tiến vào Thất Khê sau chiến thắng Chiến dịch Biên giới Thu Đông 1950.
Ngày 14/10/1950, Chiến dịch Biên giới kết thúc thắng lợi. Ta giải phóng hoàn toàn khu vực biên giới, phá tan âm mưu phong tỏa của Pháp, củng cố căn cứ địa Việt Bắc, mở đường giao thông quốc tế, tạo điều kiện nhận viện trợ từ các nước xã hội chủ nghĩa.
Chiến thắng Biên giới Thu Đông 1950 là bước ngoặt của cuộc kháng chiến, khẳng định đường lối đúng đắn của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh, tạo đà cho những thắng lợi tiếp theo, tiến tới Chiến thắng Điện Biên Phủ lịch sử.
