Học Thuyết Giá Trị Thặng Dư và Ý Nghĩa trong Thời Đại Mới

Giá trị thặng dư là gì?

Giá trị thặng dư là phần giá trị mới sinh ra ngoài giá trị sức lao động, do người lao động tạo ra nhưng thuộc về nhà tư bản. Nói cách khác, đây là phần lao động không được trả công mà người lao động làm thuê “dâng” cho nhà tư bản. Bản chất của giá trị thặng dư chính là sự bóc lột trong quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa.

Quy luật giá trị thặng dư hoạt động như thế nào?

Quy luật giá trị thặng dư không chỉ vạch rõ bản chất và mục đích của sản xuất tư bản chủ nghĩa (tối đa hóa giá trị thặng dư), mà còn chỉ ra các phương thức nhà tư bản sử dụng để đạt được mục đích này, bao gồm:

• Tăng cường độ lao động: Ép người lao động làm việc nhiều hơn trong cùng một khoảng thời gian.
• Kéo dài ngày lao động: Tăng thời gian làm việc trong ngày.
• Tăng năng suất lao động: Áp dụng công nghệ, máy móc để sản xuất nhiều hơn với cùng một lượng lao động.
• Mở rộng sản xuất: Tăng quy mô sản xuất để tạo ra nhiều giá trị thặng dư hơn.

Những phương thức này phơi bày bản chất bóc lột của giai cấp tư sản đối với giai cấp vô sản và làm sâu sắc thêm mâu thuẫn giữa hai giai cấp.

Mâu thuẫn cơ bản của chủ nghĩa tư bản

Quy luật giá trị thặng dư là nguồn gốc của mâu thuẫn cơ bản trong xã hội tư bản, đó là mâu thuẫn giữa tư bản và lao động, giữa giai cấp tư sản và giai cấp công nhân.

Ý nghĩa của học thuyết giá trị thặng dư

Việc phát hiện ra giá trị thặng dư đã tạo ra một cuộc cách mạng trong khoa học kinh tế, cung cấp cho giai cấp công nhân một vũ khí lý luận sắc bén để đấu tranh chống lại chủ nghĩa tư bản.

Giá trị của học thuyết giá trị thặng dư trong thời đại mới

Dù khoa học công nghệ phát triển mạnh mẽ trong chủ nghĩa tư bản hiện đại, kinh tế tri thức vẫn không làm thay đổi nguồn gốc và bản chất bóc lột của giá trị thặng dư. Do đó, học thuyết giá trị thặng dư vẫn còn nguyên giá trị trong thời đại ngày nay, thể hiện ở hai khía cạnh:

Đối với sự phát triển kinh tế nói chung:

• Tăng năng suất lao động xã hội: Muốn xã hội giàu có, phải coi trọng việc tăng năng suất lao động xã hội bằng cách phát triển lực lượng sản xuất và ứng dụng khoa học công nghệ hiện đại.
• Phát huy nhân tố con người: Con người là trung tâm của mọi chiến lược phát triển kinh tế.

Đối với sự phát triển kinh tế – xã hội ở Việt Nam:

• Nhận thức đúng đắn về chủ nghĩa tư bản: Học thuyết giá trị thặng dư giúp chúng ta hiểu rõ hơn về bản chất của chủ nghĩa tư bản hiện đại.
• Xây dựng nền kinh tế trong thời kỳ quá độ: Học thuyết này có ý nghĩa lý luận và thực tiễn quan trọng trong quá trình xây dựng nền kinh tế ở Việt Nam trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội.
• Bảo vệ quyền lợi của người lao động: Cần có những chính sách, pháp luật phù hợp để bảo vệ quyền lợi của người lao động trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa.
• Nghiên cứu và vận dụng: Việc nghiên cứu các quy luật của sản xuất hàng hóa tư bản và vận dụng chúng một cách phù hợp có ý nghĩa thực tiễn quan trọng đối với Việt Nam hiện nay.

Việc vận dụng học thuyết giá trị thặng dư, đặc biệt trong bối cảnh phát triển kinh tế tri thức, đòi hỏi sự nghiên cứu kỹ lưỡng và ứng dụng khoa học, đúng đắn vào công cuộc xây dựng và phát triển đất nước. Đảng ta khẳng định nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa phải vận hành theo các quy luật của kinh tế thị trường, đồng thời bảo đảm định hướng xã hội chủ nghĩa phù hợp với từng giai đoạn phát triển.