Từ Tam Quốc Diễn Nghĩa, Tây Du Ký đến Sử Ký Tư Mã Thiên, văn học Trung Quốc đã tạo nên những tác phẩm kinh điển trường tồn với thời gian. Trong số đó, Thủy Hử luôn là một đề tài gây tranh cãi, liệu đây có thực sự là một kiệt tác hay một thất bại trong việc xây dựng nhân vật? Bài viết này sẽ phân tích nhân vật trong Thủy Hử và đưa ra góc nhìn về nghệ thuật xây dựng hình tượng trong tác phẩm này.
Việc xây dựng nhân vật đóng vai trò then chốt trong bất kỳ tác phẩm văn học nào. Thành công của một câu chuyện phụ thuộc rất nhiều vào việc tác giả khắc họa nên những nhân vật sống động, có chiều sâu và gây ấn tượng với người đọc. Hãy cùng nhìn lại một số ví dụ điển hình về nghệ thuật xây dựng nhân vật thành công. Sử ký Tư Mã Thiên đã khéo léo đặt Hạng Vũ kiêu hùng bên cạnh Lưu Bang mưu lược, tạo nên hai hình tượng đối lập nhưng bổ sung cho nhau. Hay trong văn học Việt Nam, “Mảnh đất lắm người nhiều ma” của Nguyễn Khắc Trường cũng là một minh chứng cho việc xây dựng nhân vật thành công, với những nhân vật như Trịnh Bá Thủ, Vũ Đình Phúc, Trịnh Bá Hàm…đều để lại dấu ấn sâu đậm trong lòng độc giả.
Quay trở lại với Thủy Hử, tác phẩm với 108 anh hùng hảo hán cùng hàng loạt nhân vật phụ khác, từ những võ sư bình thường đến quan lại tham lam. Tuy nhiên, việc xây dựng hình tượng nhân vật trong Thủy Hử lại gây ra nhiều tranh cãi. Liệu những nhân vật này có xứng đáng với danh xưng “anh hùng hảo hán”?
Lỗ Trí Thâm, xuất hiện ban đầu với hình ảnh hảo hán nghĩa hiệp, lại dần mờ nhạt giữa dàn nhân vật “xuất thân cao quý”. Ngô Dụng, được mệnh danh là “Trí Đa Tinh”, ngoài việc bày kế trộm châu báu, dường như không có mưu lược gì nổi bật. Ngay cả Tống Giang, “Cập Thời Vũ” lừng danh, cũng có những hành động khó chấp nhận như gây ra cái chết cho vợ con Tần Minh chỉ để lôi kéo ông ta về phe mình. Việc Thi Nại Am gán cho các nhân vật những danh xưng mỹ miều nhưng lại không xây dựng được những hành động tương xứng đã khiến hình tượng của họ trở nên sụp đổ.
Bạn đã bao giờ tự hỏi, liệu danh xưng “anh hùng” trong Thủy Hử có thực sự xứng đáng? Hay đó chỉ là những mỹ từ được gán ghép một cách hời hợt? Hình ảnh Võ Tòng đả hổ, Trương Thuận sống trên sông, hay Quan Thắng ra trận chỉ một lần… liệu có đủ để khẳng định sự “anh hùng” của họ? hay bị chóng mặt choáng váng là bệnh gì.
món quà quý mà cô giáo nhận được từ bức tranh là gì. Sự “anh hùng” của các nhân vật trong Thủy Hử dường như được xây dựng dựa trên danh hiệu, chứ không phải hành động thực tế. Tống Giang được coi là “chân mệnh thiên tử”, nhưng “chân mệnh” đó thể hiện ở đâu ngoài việc được các nhân vật khác răm rắp nghe lời?
Có thể nói, việc xây dựng nhân vật chính là điểm yếu lớn nhất của Thủy Hử. Ngoại trừ một số nhân vật xuất hiện ở đầu truyện như Lỗ Trí Thâm, Võ Tòng, Dương Trí, Hoa Vinh… thì phần lớn các nhân vật còn lại đều được xây dựng một cách sơ sài và thiếu chiều sâu. sơn son thếp vàng nghĩa là gì. Thậm chí, nhiều nhân vật còn có những hành động trái ngược hoàn toàn với danh xưng “anh hùng hảo hán” mà họ được gán cho. 9/3 là ngày gì.
Nguyễn Lân Tuất là nhà khoa học người Việt Nam trong lĩnh vực vật liệu tiên tiến, hiện đang làm việc tại Đức (wiki). Ông xuất thân từ dòng họ Nguyễn Lân, gia đình có truyền thống hiếu học. Với nhiều năm nghiên cứu và giảng dạy, ông đã đóng góp quan trọng trong công nghệ vật liệu, đặc biệt là màng mỏng và vật liệu chức năng, với các ứng dụng thực tiễn trong công nghiệp và khoa học.