Nguy cơ gây ung thư từ các yếu tố ít ai ngờ tới

Các yếu tố tăng nguy cơ gây ung thư bao gồm các tác nhân vật lý và các tác nhân hóa học và sinh học gây ra. Ngoài ra, nguy cơ gây ung thư cũng có thể bắt nguồn từ những yếu tố mà ta không thể kiểm soát như: di truyền, tuổi tác.

Hiểu được các yếu tố gây ra căn bệnh ung thư sẽ giúp chúng ta chủ động hơn trong việc phòng ngừa và biện pháp chữa trị kịp thời.

Các yếu tố nguy cơ ung thư

Tuổi tác

Tuổi tác là yếu tố quan trọng làm tăng nguy cơ gây ung thư. Theo dữ liệu thống kê của Viện Ung thư Quốc gia Hoa kỳ, cố khoảng 50% bệnh nhân bị chẩn đoán mắc ung thư có độ tuổi trung bình là 66 tuổi.

Cẩm nang sức khỏe người cao tuổi mà bạn nên biết

Một phần tư các trường hợp ung thư mới được chẩn đoán ở những người từ 65 đến 74 tuổi.

Tuổi tác là yếu tố quan trọng làm tăng nguy cơ ung thư

Tuy nhiên mỗi loại ung thư xảy ra có thể ở mọi lứa tuổi. Ví dụ, ung thư xương được chẩn đoán thường xuyên nhất ở những người dưới 20 tuổi. Và 10% bệnh bạch cầu cấp được chẩn đoán ở trẻ em và thanh thiếu niên dưới 20 tuổi.

Một số loại ung thư, chẳng hạn như u nguyên bào thần kinh, phổ biến hơn ở trẻ em hoặc thanh thiếu niên so với người lớn.

Rượu, bia

Uống rượu có thể làm tăng nguy cơ ung thư khoang miệng, hầu họng, thực quản, gan, đại trực tràng và ung thư vú ở nữ giới.

Cho đến nay, các nhà nghiên cứu vẫn đang tiếp tục tìm mối liên quan giữa việc tiêu thụ bia, rượu và bệnh ung thư.

Uống rượu có thể làm tăng nguy cơ ung thư

Hiệp hội Ung thư Mỹ đã khuyến cáo mỗi người nên uống với số lượng vừa phải, không nên uống quá 2 ly rượu mỗi ngày đối với nam giới và không quá 1 ly đối với nữ giới.

Nguy cơ ung thư cao hơn nhiều đối với những người vừa uống rượu vừa hút thuốc lá.

Viêm mãn tính

Viêm là quá trình tái tạo mô tế bào sau tổn thương. Theo thời gian, viêm mãn tính có thể gây tổn thương ADN và dẫn đến ung thư.

Ví dụ, những người mắc bệnh viêm ruột mãn tính, chẳng hạn như viêm loét đại tràng và bệnh Crohn, có nguy cơ ung thư ruột kết.

Thuốc lá

Sự thật phũ phàng là hút thuốc lá là nguyên nhân hàng đầu gây ung thư và tử vong do ung thư. Nó gây nên cái chết cho khoảng 30% bệnh nhân ung thư, 80% trong số đó mắc ung thư phổi.

Hút thuốc lá là nguyên nhân hàng đầu gây ung thư và tử vong do ung thư

Sử dụng thuốc lá gây ra nhiều loại ung thư, bao gồm ung thư phế quản, thanh quản, miệng, thực quản, họng, bàng quang, thận, gan, dạ dày, tuyến tụy, đại tràng, trực tràng, đường tiết niệu và bệnh bạch cầu tủy cấp tính. 

Với những người không hút mà sống trong một khoảng không gian hẹp với người hút có thể hút phải khói thuốc cũng có nguy cơ ung thư, được goi là hút thuốc thụ động.

Điều lưu ý đặc biệt là trẻ em nhiễm khói thuốc lá rất nguy hại.

Cảnh giác các yếu tố tăng nguy cơ gây đột quỵ ở mọi lứa tuổi

Trẻ em nhiễm khói thuốc lá rất nguy hại

Ánh sáng mặt trời

Tia cực tím (tia UV) là nguyên nhân hàng đầu gây nên các bệnh ung thư da. Mặt trời, đèn cực tím và máy làm ngăm da (tanning booths) đều phát ra tia cực tím (UV).

Tiếp xúc với bức xạ tia cực tím gây ra lão hóa da sớm và tổn thương da có thể dẫn đến ung thư da.

Tia cực tím (tia UV) là nguyên nhân hàng đầu gây nên các bệnh ung thư da

Ở Mỹ, ung thư da là loại phổ biến nhất trong các loại ung thư nhưng nó có thể điều trị được nếu như phát hiện sớm. 

Béo phì

Béo phì là căn bệnh của thời đại và được cho là một trong những yếu tố chính gây nguy cơ gây ung thư. Đây là một vấn đề rất nghiêm trọng làm tăng nguy cơ nhiều loại ung thư như: ung thư nội mạc tử cung, đại trực tràng, thực quản, dạ dày, thận, tụy, túi mật, buồng trứng, bệnh đa u tủy xương và u màng não. 

Béo phì là căn bệnh của thời đại và được cho là một trong những yếu tố chính gây nguy cơ gây ung thư

Các nghiên cứu cũng đã chứng minh việc quá thừa cân cũng làm tăng nguy cơ gây ung thư tiền liệt tuyến ở nam giới và ung thư vú ở nữ.

Bên cạnh đó, hệ quả của việc thừa dinh dưỡng, chế độ ăn quá nghèo nàn, không đủ chất kết hợp với thiếu vận động thể chất cũng có thể gây ung thư. 

Hiệp hội Ung thư Mỹ khuyên rằng mọi người cần có chế độ ăn uống lành mạnh, hoạt động thể chất và giữ cân nặng khỏe mạnh. Điều này sẽ góp phần không nhỏ làm giảm nguy cơ ung thư.

Bức xạ

Bức xạ ion hóa chính là nguồn tia phóng xạ phát ra từ các chất phóng xạ tự nhiên hoặc từ nguồn xạ nhân tạo được dùng trong khoa học và y học có khả năng ion hóa vật chất khi bị chiếu xạ.

Nhiều nhà X quang  đầu tiên của thế giới đã không biết tác hại to lớn của tia X đối với cơ thể. Họ đã không biết tự bảo vệ và nhiều người trong số họ mắc ung thư da và bệnh bạch cầu cấp.

Một minh chứng rõ ràng chính là cái chết của Marie Curie – mẹ đẻ chất phóng xạ Uranium. Sau nhiều năm nghiên cứu để tìm ra phương pháp X-quang, bà lâm vào tình trạng thiếu máu trầm trọng và ung thư bạch cầu do tiếp xúc với lượng bức xạ quá cao.

Tác nhân truyền nhiễm

Virus mang nguy cơ ung thư

Virus mang nguy cơ ung thư

Hầu hết các vi-rút có liên quan đến tăng nguy cơ gây ung thư có thể được truyền từ người này sang người khác thông qua máu và/hoặc các chất dịch cơ thể khác. 

Có 4 loại virus liên quan đến cơ chế sinh bệnh ung thư:

• Virus Epstein – Barr

Loại ung thư này đầu tiên thấy có mặt ở bệnh ung thư hàm dưới của trẻ em vùng Uganda.

Về sau người ta còn phân lập được loại virus này ở trong các khối ung thư vòm mũi họng, bệnh có nhiều ở các nước ven Thái Bình Dương đặc biệt là ở Quảng Đông – Trung Quốc và một số nước Đông Nam á, trong đó có Việt Nam. 

Tuy nhiên ở nhiều bệnh ung thư vòm đã có kháng thể chống lại kháng nguyên của virus Epstein – Barr. Cần phải phát hiện và điều trị sớm để tránh những hậu quả nguy hiểm về sau.

Virus Epstein – Barr

• Virus viêm gan B

Là loại gây ung thư gan nguyên phát hay gặp ở Châu Phi và Châu Á trong đó có Việt Nam. Virus này khi thâm nhập cơ thể gây viêm gan cấp. Tiếp theo là một thời kỳ dài viêm gan, dẫn đến hai biến chứng quan trọng là xơ gan toàn bộ và ung thư tế bào gan. 

Virus viêm gan B

• Virus gây u nhú

Loại virus thường truyền qua đường sinh dục, được coi là có liên quan đến các ung thư vùng âm hộ, âm đạo và cổ tử cung, các nghiên cứu đang tiếp tục.

• Virus HTLV 1

Là loại virus liên quan đến gây bệnh bạch cầu tế bào T gặp ở Nhật Bản và vùng Caribe.

Ký sinh trùng và vi khuẩn

Sán Schistosoma là loại ký sinh trùng gây nguy cơ ung thư. Loại sán này thường có mặt với ung thư bàng quang và một số ít ung thư niệu quản ở những người Ả Rập.

Loại vi khuẩn đang được đề cập đến vai trò gây viêm dạ dày mãn tính và ung thư dạ dày là vi khuẩn Helicobacter Pylori.

Ngoài ra, một số bệnh nhiễm trùng làm suy yếu hệ thống miễn dịch, khiến cơ thể không thể chống lại các bệnh nhiễm trùng gây ung thư khác. 

Sự khác biệt về nguy cơ gây ung thư tuyệt đối và tương đối

Đây chính là thước đo để đánh giá xem tỷ lệ nguy cơ mắc bệnh của một người cao hay thấp.

• Nguy cơ ung thư tuyệt đối: là tỷ lệ mà một người sẽ mắc bệnh trong thời gian nhất định. Điều này xác định có bao nhiêu người có nguy cơ mắc bệnh trong tổng dân số.

• Nguy cơ ung thư tương đối: so sánh nguy cơ mắc bệnh giữa hai nhóm đối tượng để đưa ra các yếu tố là nguyên nhân gây ung thư.

Sự khác biệt về nguy cơ ung thư tuyệt đối và tương đối

Người bệnh có thể sử dụng các yếu tố nguy cơ gây ung thư để đưa ra những lựa chọn phù hợp để thay đổi lối sống hoặc thực hiện sàng lọc ung thư.

Cần thiết để xác định được đâu là nguy cơ tương đối và đâu là nguy cơ tuyệt đối.

Nguy cơ tương đối nghe thì xác suất có vẻ cao nhưng khi nhìn vào nguy cơ tuyệt đối sẽ có được bức tranh hoàn chỉnh hơn. Hầu hết các yếu tố được nêu ở trên đều đưa ra dự báo về các nguy cơ tương đối.

Lời khuyên

Biết được các yếu tố gây nguy cơ ung thư giúp mọi người chủ động hơn trong việc bảo vệ sức khỏe của bản thân và gia đình.

Tuy nhiên, hầu hết các yếu tố nguy cơ không trực tiếp gây bệnh ung thư. Một số người có một số yếu tố nguy cơ nhưng không bao giờ tiến triển thành bệnh ung thư. 

Lời khuyên ngăn ngừa guy cơ gây ung thư

Trên đây là những thông tin hữu ích giúp các bạn cũng như người thân trong gia đình phòng tránh các nguy cơ gây ung thư, cũng như nâng cao sức đề kháng, tăng cường sức khỏe.

Để cho một sức khỏe tốt, chống lại tất cả các loại Virus khác không chỉ là Virus gây ung thư nói riêng.

Bài đọc thêm: Lời khuyên về cách ngừa ung thư không thể bỏ lỡ

Không có Tags