Table of Contents
Người Trung Quốc cổ đại rất coi trọng thiên văn học, không chỉ như một môn khoa học thuần túy mà còn là một công việc cấp nhà nước, gắn liền với uy quyền của Hoàng đế – “Thiên tử”. Khác với châu Âu, nơi thiên văn học thường được nghiên cứu bởi các nhóm độc lập, tại Trung Quốc, triều đình thành lập các “Đài thiên văn” với đội ngũ chuyên trách quan sát bầu trời ngày đêm.
Vai Trò Của Thiên Văn Học Trong Triều Đình Trung Quốc Cổ Đại
Tại sao thiên văn học lại quan trọng đến vậy? Các nhà thiên văn không chỉ ghi chép tỉ mỉ mọi hiện tượng thiên văn để tâu lên Hoàng đế, mà còn xác lập “chu kỳ thiên văn” ảnh hưởng đến đời sống. Mọi hiện tượng trên trời đều được cho là liên quan đến vận mệnh đất nước và uy quyền của “Thiên tử”.
Đài Thiên Văn Và Các Dụng Cụ Quan Sát
Các “Đài thiên văn”, ví dụ như Đài Thiên Văn Bắc Kinh thế kỷ XIII với 17 dụng cụ quan trắc, là nơi các nhà thiên văn làm việc miệt mài. Họ quan sát bốn phương trời và “phương đỉnh đầu”, ghi chép cẩn thận nhật thực, nguyệt thực, sao Chổi, thiên thạch, sương mù, mưa bão… để báo cáo cho Hoàng đế, người sẽ thông báo cho dân chúng, thể hiện uy quyền “sai khiến vạn vật”.
Ứng Dụng Thiên Văn Học Trong Nông Nghiệp Và Lịch Pháp
Thiên văn học còn được ứng dụng trong nông nghiệp. Người Trung Quốc cổ đại nhận thấy cường độ hoạt động của mặt trời tăng vào cuối mùa đông, báo hiệu thời điểm tan băng và bắt đầu gieo trồng. Lịch pháp cũng là một thành tựu quan trọng. Từ lịch 360 ngày ở thế kỷ III TCN, người Trung Hoa đã liên tục hoàn thiện và đến thế kỷ XIII, họ đã tính được độ dài một năm là 365,2424 ngày, chính xác đến kinh ngạc.
Nghiên Cứu Hình Dạng Trái Đất
Sự kết hợp giữa kiến thức uyên thâm và khả năng tổ chức nghiên cứu quy mô quốc gia đã tạo điều kiện cho những nghiên cứu đột phá. Năm 723, các nhà thiên văn đã đo “bóng râm” mặt trời dọc kinh tuyến từ Mông Cổ đến Việt Nam trong suốt 3 năm. Kết quả nghiên cứu này cung cấp thông tin mới về hình dạng Trái Đất, khác với quan niệm đương thời. Điều đáng chú ý là, khác với trường hợp của Galile ở phương Tây, giới hữu trách Trung Hoa đã nhanh chóng chấp nhận những quan điểm khoa học mới này.
Nguyễn Lân Tuất là nhà khoa học người Việt Nam trong lĩnh vực vật liệu tiên tiến, hiện đang làm việc tại Đức (wiki). Ông xuất thân từ dòng họ Nguyễn Lân, gia đình có truyền thống hiếu học. Với nhiều năm nghiên cứu và giảng dạy, ông đã đóng góp quan trọng trong công nghệ vật liệu, đặc biệt là màng mỏng và vật liệu chức năng, với các ứng dụng thực tiễn trong công nghiệp và khoa học.