Table of Contents
Bài viết này sẽ giải đáp những thắc mắc thường gặp về giá trị thặng dư siêu ngạch, một khái niệm quan trọng trong kinh tế chính trị Marx-Lenin. Shining Home – Gia đình Anh Ngữ sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về nguồn gốc, đặc điểm và vai trò của giá trị thặng dư siêu ngạch trong nền kinh tế tư bản chủ nghĩa.
quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa là gì
Giá trị thặng dư siêu ngạch là gì?
Giá trị thặng dư siêu ngạch là phần giá trị thặng dư mà một nhà tư bản thu được do áp dụng kỹ thuật tiên tiến, nâng cao năng suất lao động cá biệt, từ đó giảm giá trị cá biệt của hàng hóa sản xuất ra thấp hơn giá trị xã hội của hàng hóa đó.
Ví dụ, nếu giá trị xã hội của một chiếc áo là 100.000 đồng, nhưng nhờ áp dụng công nghệ mới, nhà tư bản A sản xuất ra chiếc áo tương tự với giá trị cá biệt chỉ 80.000 đồng. Khi bán chiếc áo theo giá trị thị trường (tức là giá trị xã hội), nhà tư bản A sẽ thu được 20.000 đồng giá trị thặng dư siêu ngạch.
Nguồn gốc của giá trị thặng dư siêu ngạch là gì?
Nguồn gốc của giá trị thặng dư siêu ngạch nằm ở sự cạnh tranh giữa các nhà tư bản. Sự cạnh tranh này buộc các nhà tư bản phải liên tục tìm kiếm và áp dụng những phương pháp sản xuất tiên tiến nhất để tăng năng suất lao động, giảm chi phí sản xuất và giành lợi thế trên thị trường.
Giá trị thặng dư siêu ngạch có tính chất gì?
Giá trị thặng dư siêu ngạch mang tính tạm thời đối với từng nhà tư bản cá biệt. Khi một kỹ thuật sản xuất mới được áp dụng rộng rãi, giá trị xã hội của hàng hóa sẽ giảm xuống, khiến giá trị thặng dư siêu ngạch ban đầu biến mất. Tuy nhiên, xét trên toàn bộ xã hội tư bản, giá trị thặng dư siêu ngạch lại là một hiện tượng tồn tại thường xuyên, do sự phát triển không ngừng của lực lượng sản xuất và sự cạnh tranh liên tục giữa các nhà tư bản.
Điểm giống và khác nhau giữa giá trị thặng dư siêu ngạch và giá trị thặng dư tương đối là gì?
Điểm giống: Cả hai đều dựa trên việc tăng năng suất lao động để rút ngắn thời gian lao động cần thiết, từ đó tăng giá trị thặng dư.
Điểm khác:
- Cơ sở: Giá trị thặng dư siêu ngạch dựa trên tăng năng suất lao động cá biệt, trong khi giá trị thặng dư tương đối dựa trên tăng năng suất lao động xã hội.
- Tính chất: Giá trị thặng dư siêu ngạch là tạm thời ở cấp độ cá biệt, còn giá trị thặng dư tương đối mang tính bền vững và phổ biến trong toàn xã hội.
- Đối tượng hưởng lợi: Giá trị thặng dư siêu ngạch do từng nhà tư bản riêng lẻ thu được, còn giá trị thặng dư tương đối do toàn bộ giai cấp tư bản hưởng lợi.
Chính vì những điểm giống và khác nhau này, Marx gọi giá trị thặng dư siêu ngạch là “hình thức biến tướng của giá trị thặng dư tương đối”.
Vai trò của giá trị thặng dư siêu ngạch là gì?
Giá trị thặng dư siêu ngạch đóng vai trò là động lực thúc đẩy sự phát triển của lực lượng sản xuất trong xã hội tư bản chủ nghĩa. Nó khuyến khích các nhà tư bản đầu tư vào nghiên cứu, cải tiến kỹ thuật, áp dụng công nghệ mới, hợp lý hóa sản xuất, từ đó tăng năng suất lao động xã hội.
quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa là gì
Kết luận
Giá trị thặng dư siêu ngạch là một khái niệm quan trọng để hiểu về cơ chế vận hành và phát triển của chủ nghĩa tư bản. Việc nắm vững khái niệm này giúp chúng ta có cái nhìn sâu sắc hơn về mối quan hệ giữa các nhà tư bản, giữa nhà tư bản và người lao động, cũng như động lực thúc đẩy sự phát triển của lực lượng sản xuất trong xã hội.
